আমর- ----ল খ--ি-৷
আ__ ফু___ খে_ ৷
আ-র- ফ-ট-ল খ-ল- ৷
-----------------
আমরা ফুটবল খেলি ৷ 0 ā--rā---u-a-al- khēliā____ p________ k____ā-a-ā p-u-a-a-a k-ē-i---------------------āmarā phuṭabala khēli
অথবা -ম-া-স--কে--চাল-- ৷
অ__ আ__ সা___ চা__ ৷
অ-ব- আ-র- স-ই-ে- চ-ল-ই ৷
------------------------
অথবা আমরা সাইকেল চালাই ৷ 0 atha-ā ā--r--sā'---l- cāl-'ia_____ ā____ s_______ c_____a-h-b- ā-a-ā s-'-k-l- c-l-'-----------------------------athabā āmarā sā'ikēla cālā'i
আ--দ---শ----এ-ট--ফু-ব- -্ট---য়-ম --ে ৷
আ___ শ__ এ__ ফু___ স্____ আ_ ৷
আ-া-ে- শ-র- এ-ট- ফ-ট-ল স-ট-ড-য়-ম আ-ে ৷
--------------------------------------
আমাদের শহরে একটা ফুটবল স্টেডিয়াম আছে ৷ 0 ām--ēra--aha-- ēkaṭā ph--ab--a-sṭ--iẏā-a-ā--ēā______ ś_____ ē____ p________ s________ ā___ā-ā-ē-a ś-h-r- ē-a-ā p-u-a-a-a s-ē-i-ā-a ā-h----------------------------------------------āmādēra śaharē ēkaṭā phuṭabala sṭēḍiẏāma āchē
এখ- এ-টা ফু--ল---ল- হ-্ছ- ৷
এ__ এ__ ফু___ খে_ হ__ ৷
এ-ন এ-ট- ফ-ট-ল খ-ল- হ-্-ে ৷
---------------------------
এখন একটা ফুটবল খেলা হচ্ছে ৷ 0 Ēkh-n--ēka-ā --u-ab--a----l--h-c--ēĒ_____ ē____ p________ k____ h_____Ē-h-n- ē-a-ā p-u-a-a-a k-ē-ā h-c-h------------------------------------Ēkhana ēkaṭā phuṭabala khēlā hacchē
জা-্--- -ল ইং-েজ-দল-- -ির--্ধে-খে-ছ- ৷
জা___ দ_ ইং__ দ__ বি___ খে__ ৷
জ-র-ম-ন দ- ই-র-জ দ-ে- ব-র-দ-ধ- খ-ল-ে ৷
--------------------------------------
জার্মান দল ইংরেজ দলের বিরুদ্ধে খেলছে ৷ 0 jā-m-n-----a---r--- ---ēra -irud-dhē kh-lac-ēj______ d___ i_____ d_____ b________ k_______j-r-ā-a d-l- i-r-j- d-l-r- b-r-d-d-ē k-ē-a-h----------------------------------------------jārmāna dala inrēja dalēra birud'dhē khēlachē
იშვიათად გამოყენებული სიტყვები უფრო ხშირად იცვლება, ვიდრე სიტყვები, რომლებიც ხშირად გამოიყენება.
ეს შეიძლება ევოლუციის კანონით აიხსნას.
საერთო გენები ნაკლებად იცვლებიან დროთა განმავლობაში.
ისინი ფორმით უფრო სტაბილურები არიან.
და როგორც ჩანს, სიტყვების შემთხვევაშიც ასეა!
ინგლისური ზმნები შეფასდა კვლევაში.
ამ კვლევაში ზმნის თანამედროვე ფორმები ძველ ფორმებს შედარდა.
ინგლისურში ათი ყველაზე ხშირად გამოყენებული ზმნა არაწესიერი ზმნებია.
დანარჩენი ზმნების უმრავლესობა წესიერი ზმნებია.
მაგრამ შუა საუკუნეებში ზმნების უმრავლესობა ჯერ კიდევ არაწესიერი ზმნები იყო.
ამგვარად, არაწესიერი ზმნები, რომლებიც იშვიათად გამოიყენებოდა, წესიერზმნებად იქცა.
300 წელიწადში ინგლისურში არაწესიერი ზმნები თითქმის აღარ იარსებებს.
სხვა კვლევები ასევე უჩვენებს, რომ ენების შერჩევა ხდება ისე, როგორც გენების.
მკვლევარებმა ერთმანეთს შეადარეს ხშირად გამოყენებული სიტყვები სხვადასხვა ენებიდან.
პროცესის მიმდინარეობისას მათ აირჩიეს მსგავსი სიტყვები, რომლებიც ერთიდაიგივეს გამოხატავს.
ამის მაგალითია სიტყვები:
water, Wasser, vatten.
სიტყვებს აქვს ერთიდაიგივე ფუძე და ამიტომ ძალიან გავს ერთმანეთს.
რადგან ისინი უმნიშვნელოვანესი/საბაზისო სიტყვებია, ისინი ყველა ენაში ხშირად იხმარება.
ამ გზით ისინი ინარჩუნებს ფორმას - და დღემდე არ შეცვლილა.
ნაკლებად მნიშვნელოვანი სიტყვები გაცილებით სწრაფად იცვლებიან.
და სამაგიეროდ ხდება მათი სხვა სიტყვებით ჩანაცვლება.
იშვიათად გამოყენებული სიტყვები ამ გზით ახდენს საკუთარი თავის დიფერენცირებას სხვადასხვა ენებში.
თუ რატომ იცვლება იშვიათად გამოყენებული სიტყვები, გაურკვეველია.
შესაძლებელია, ისინი ხშირად გამოიყენება არასწორად, ან არასწორად გამოითქმის.
ამის მიზეზი ის ფაქტია, რომ მოლაპარაკეები მათ არ იცნობენ.
მაგრამ შეიძლება უმნიშვნელოვანესი სიტყვები ყოველთვის ერთნაირი უნდა იყოს.
რადგან მათი სწორად გაგება მხოლოდ ამ შემთხვევაშია შესაძლებელი.
ხოლო სიტყვები იმისათვის არსებობს, რომ ისინი გასაგები იყოს...