Я -а-ю-----ы - ---.
Я м____ в___ і р___
Я м-л-ю в-ч- і р-т-
-------------------
Я малюю вочы і рот. 0 Y--m-l--yu -o--y-і--ot.Y_ m______ v____ і r___Y- m-l-u-u v-c-y і r-t------------------------Ya malyuyu vochy і rot.
Мужчы----анцуе-і см-ец-а.
М______ т_____ і с_______
М-ж-ы-а т-н-у- і с-я-ц-а-
-------------------------
Мужчына танцуе і смяецца. 0 Muz--hy-a --n---e і --y-yetsts-.M________ t______ і s___________M-z-c-y-a t-n-s-e і s-y-y-t-t-a---------------------------------Muzhchyna tantsue і smyayetstsa.
Ё-----е-- р-ках -а---.
Ё_ н___ ў р____ п_____
Ё- н-с- ў р-к-х п-л-у-
----------------------
Ён нясе ў руках палку. 0 E---y-s--u --kak--p--ku.E_ n____ u r_____ p_____E- n-a-e u r-k-k- p-l-u-------------------------En nyase u rukakh palku.
Ц---р -і-- ----л----.
Ц____ з___ і х_______
Ц-п-р з-м- і х-л-д-а-
---------------------
Цяпер зіма і холадна. 0 Ts--p-- -іma-- kh-l-dna.T______ z___ і k________T-y-p-r z-m- і k-o-a-n-.------------------------Tsyaper zіma і kholadna.
Ё--не нос----шта-о- --палі--.
Ё_ н_ н_____ ш_____ і п______
Ё- н- н-с-ц- ш-а-о- і п-л-т-.
-----------------------------
Ён не носіць штаноў і паліто. 0 En n- --s-t-- s-tano- --palіto.E_ n_ n______ s______ і p______E- n- n-s-t-’ s-t-n-u і p-l-t-.-------------------------------En ne nosіts’ shtanou і palіto.
Қазіргі тілдерді лингвисттер зерттей алады.
Ол үшін әртүрлі әдістер қолданылады.
Бірақ мыңдаған жылдар бұрын адамдар қалай сөйлескен?
Бұл сұраққа жауап беру әлдеқайда қиын.
Соған қарамастан, ғалымдар бұл мәселе бойынша ұзақ уақыт бойы жұмыс істеп келеді.
Олар адамдардың бұрын қалай сөйлескендерін зерттегілері келеді.
Ол үшін олар көне тілдік формаларды қайта құруға тырысуда.
Американдық зерттеушілер қызықты жаңалық ашты.
Олар 2000 астам тілді талдаған.
Олар, ең алдымен, сөйлемнің құрылымын қарастырған.
Олардың зерттеулерінің нәтижесі өте қызық болып шықты.
Тілдердің жартысына жуығының сөйлемдерінің құрылымы S-O-V.
Яғни, келесі қағидат қолданылады: зат есім (S), толықтауыш (O), етістік (V).
700 астам тіл S-V-O үлгісін пайдаланады.
160 жуық тіл V-S-O жүйесі бойынша жұмыс істейді.
V-O-S үлгісін, шамамен, 40 тіл ғана пайдаланады.
120 тілде аралас формалар қолданылады.
O-V-S және O-S-V үлгілері, керісінше, сирек кездесетін жүйелер болып табылады.
Осылайша, зерттелген тілдердің көпшілігі S-O-V қағидатын қолданады.
Бұл тілдерге, мысалы, парсы, жапон және түрік тілдері жатады.
Бірақ тірі тілдердің көпшілігі S-V-O үлгісін ұстанады.
Үндігерман тілдер семьясында, бүгінде, осы сөйлем құрылымы жиі қолданылады.
Ғалымдардың пікірінше, бұрын адамдар S-O-V үлгісімен сөйлеген.
Барлық тілдер осы жүйеге негізделген.
Кейін, алайда, тілдер әртүрлі бағытта дамып кеткен.
Неліктен бұлай болғандығы, әзірге белгісіз.
Сөйлем құрылымындағы өзгерістің белгілі бір себебі болу керек.
Себебі, эволюцияда тек артықшылықтары бар заттар жойылмайды...