Көк--і--ің -а-дай --р- ба-?
Көкөністің қандай түрі бар?
К-к-н-с-і- қ-н-а- т-р- б-р-
---------------------------
Көкөністің қандай түрі бар? 0 Kök--i--iñ ---da- tü-i bar?Kökönistiñ qanday türi bar?K-k-n-s-i- q-n-a- t-r- b-r----------------------------Kökönistiñ qanday türi bar?
Сен -- т--т--б-р-шты-ұн---с---ба?
Сен де тәтті бұрышты ұнатасың ба?
С-н д- т-т-і б-р-ш-ы ұ-а-а-ы- б-?
---------------------------------
Сен де тәтті бұрышты ұнатасың ба? 0 Se-------t-i bu-ışt---nata--ñ --?Sen de tätti burıştı unatasıñ ba?S-n d- t-t-i b-r-ş-ı u-a-a-ı- b-?---------------------------------Sen de tätti burıştı unatasıñ ba?
Мен п---ды-ұн-тп-йм-н.
Мен пиязды ұнатпаймын.
М-н п-я-д- ұ-а-п-й-ы-.
----------------------
Мен пиязды ұнатпаймын. 0 Men p-ya--ı -----a--ı-.Men pïyazdı unatpaymın.M-n p-y-z-ı u-a-p-y-ı-.-----------------------Men pïyazdı unatpaymın.
М-н --ңы-а---ла-----нат-ай--н.
Мен саңырауқұлақты ұнатпаймын.
М-н с-ң-р-у-ұ-а-т- ұ-а-п-й-ы-.
------------------------------
Мен саңырауқұлақты ұнатпаймын. 0 M----a--ra---l-qt--u-a-paymın.Men sañırawqulaqtı unatpaymın.M-n s-ñ-r-w-u-a-t- u-a-p-y-ı-.------------------------------Men sañırawqulaqtı unatpaymın.
Shumica e gjuhëve që fliten në të gjithë botën janë gjuhë tonale.
Lartësia e tonit është vendimtar tek gjuhët tonale.
Ai përcakton kuptimin e fjalëve ose rrokjeve.
Kështu që toni është pjesë e fjalës.
Shumica e gjuhëve që fliten në Azi janë gjuhë tonale.
Kinezishtja, tailandishtja dhe vietmanishtja i përkasin kësaj kategorie.
Gjuhë tonale ekzistojnë gjithashtu në Afrikë.
Shumë gjuhë indigjene të Amerikës janë gjithashtu gjuhë tonale.
Gjuhët indo-evropiane kryesisht përmbajnë vetëm elemente tonale.
Kjo vlen për suedishten ose serbishten.
Numri i kontrasteve tonale ndryshon në varësi të gjuhës.
Ekzistojnë katër tone të ndryshme në gjuhën kineze.
Prandaj rrokja
ma
mund të ketë katër kuptime.
Ato janë:
nënë, farë kërpi, kalë
dhe
sharje
.
Interesant është fakti se gjuhët tonale ndikojnë në dëgjimin tonë.
Këtë e kanë treguar studime të dëgjimit absolut.
Dëgjimi absolut është aftësia për të përcaktuar saktësisht tingujt e dëgjuar.
Dëgjimi absolut është shumë i rrallë në Evropë dhe në Amerikën e Veriut.
Më pak se 1 në 10000 njerëz e kanë atë.
Ky fakt është i ndryshëm me folësit nativë të gjuhës kineze.
Ku 9 herë më shume njerëz e kanë këtë aftësi të veçantë.
Të gjithë e kemi gëzuar këtë aftësi kur ishim foshnje.
Ajo ka qenë e nevojshme për të mësuar të flasim saktë.
Për fat të keq, shumica e njerëzve e humbasin me kalimin e kohës.
Lartësia e tonit është sigurisht shumë e rëndësishme edhe në muzikë.
Kjo është veçanërisht e vërtetë për kulturat që flasin një gjuhë tonale.
Melodia duhet ndjekur me shumë saktësi.
Përndryshe një këngë e bukur dashurie bëhet një këngë e pakuptimtë!