И -шите -у н--се--и-да-.
И у____ м_ н_ с_ в______
И у-и-е м- н- с- в-ж-а-.
------------------------
И ушите му не се виждат. 0 I ---it---u-n---e-viz---t.I u_____ m_ n_ s_ v_______I u-h-t- m- n- s- v-z-d-t---------------------------I ushite mu ne se vizhdat.
Г--бъ- м------ не с- ви--а.
Г_____ м_ с___ н_ с_ в_____
Г-р-ъ- м- с-щ- н- с- в-ж-а-
---------------------------
Гърбът му също не се вижда. 0 Gyr-y- mu---sh--o ne se viz---.G_____ m_ s______ n_ s_ v______G-r-y- m- s-s-c-o n- s- v-z-d-.-------------------------------Gyrbyt mu syshcho ne se vizhda.
Рисувам очи-е и -----а.
Р______ о____ и у______
Р-с-в-м о-и-е и у-т-т-.
-----------------------
Рисувам очите и устата. 0 R-s-v-- o--i---- -st-ta.R______ o_____ i u______R-s-v-m o-h-t- i u-t-t-.------------------------Risuvam ochite i ustata.
Човек-т-тан--ва - се см--.
Ч______ т______ и с_ с____
Ч-в-к-т т-н-у-а и с- с-е-.
--------------------------
Човекът танцува и се смее. 0 C-oveky- tan--u-a i-se-sme-.C_______ t_______ i s_ s____C-o-e-y- t-n-s-v- i s- s-e-.----------------------------Chovekyt tantsuva i se smee.
Т-- --си пръ--а-----цете-с-.
Т__ н___ п_____ в р_____ с__
Т-й н-с- п-ъ-к- в р-ц-т- с-.
----------------------------
Той носи пръчка в ръцете си. 0 Toy --si---y--ka - --tset--s-.T__ n___ p______ v r______ s__T-y n-s- p-y-h-a v r-t-e-e s-.------------------------------Toy nosi prychka v rytsete si.
Носи и шал --о-о -р-та--и.
Н___ и ш__ о____ в____ с__
Н-с- и ш-л о-о-о в-а-а с-.
--------------------------
Носи и шал около врата си. 0 N--- - -h-- o--lo -ra-a--i.N___ i s___ o____ v____ s__N-s- i s-a- o-o-o v-a-a s-.---------------------------Nosi i shal okolo vrata si.
З----е-и е-студено.
З___ е и е с_______
З-м- е и е с-у-е-о-
-------------------
Зима е и е студено. 0 Z-m- -e-i--e st-den-.Z___ y_ i y_ s_______Z-m- y- i y- s-u-e-o----------------------Zima ye i ye studeno.
И-кракат--му с- си-н-.
И к______ м_ с_ с_____
И к-а-а-а м- с- с-л-и-
----------------------
И краката му са силни. 0 I---a---a ----- --lni.I k______ m_ s_ s_____I k-a-a-a m- s- s-l-i-----------------------I krakata mu sa silni.
Чов--------т-сня-.
Ч______ е о_ с____
Ч-в-к-т е о- с-я-.
------------------
Човекът е от сняг. 0 C-ov-ky- ye-o- sn---.C_______ y_ o_ s_____C-o-e-y- y- o- s-y-g----------------------Chovekyt ye ot snyag.
То--не---с--п---ал-н ----л--.
Т__ н_ н___ п_______ и п_____
Т-й н- н-с- п-н-а-о- и п-л-о-
-----------------------------
Той не носи панталон и палто. 0 T-y n--n--i---nta-o--i---l--.T__ n_ n___ p_______ i p_____T-y n- n-s- p-n-a-o- i p-l-o------------------------------Toy ne nosi pantalon i palto.
Но не-му-е -т-д--о.
Н_ н_ м_ е с_______
Н- н- м- е с-у-е-о-
-------------------
Но не му е студено. 0 No n---- ye--t-den-.N_ n_ m_ y_ s_______N- n- m- y- s-u-e-o---------------------No ne mu ye studeno.
Той е ----е- ч-в-к.
Т__ е с_____ ч_____
Т-й е с-е-е- ч-в-к-
-------------------
Той е снежен човек. 0 To- ye--nezhen c---e-.T__ y_ s______ c______T-y y- s-e-h-n c-o-e-.----------------------Toy ye snezhen chovek.
თანამედროვე ენები შეიძლება გაანალიზდეს ლინგვისტების მიერ.
ამის გასაკეთებლად უამრავი მეთოდი არსებობს.
მაგრამ როგორ ლაპარაკობდა ხალხი ათასწლეულების წინ?
ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა ბევრად უფრო ძნელია.
ამის მიუხედავად, მეცნიერები წლების განმავლობაში აგრძელებდნენ კვლევას.
მათ სურთ იმის გამოკვლევა, თუ როგორ ლაპარაკობდა ხალხი ძველად.
ამისათვის ისინი ცდილობენ უძველესი სამეტყველო ფორმების რეკონსტრუქციას.
ამერიკელმა მეცნიერებმა უაღრესად საინტერესო აღმოჩენა გააკეთეს.
მათ 2,000-ზე მეტი ენა გააანალიზეს.
კერძოდ, მათ გააანალიზეს წინადადებების სტრუქტურა ენებში.
მათი კვლევის შედეგები ძალიან საინტერესო იყო.
ენების ნახევარზე მეტს ჰქონდა S-O-V წინადადებების სტრუქტურა.
ანუ, წინადადებების თანამიმდევრობა ასეთია: ქვემდებარე, დამატება და ზმნა.
700 ენაზე მეტი S-V-O მოდელს შეესაბამება.
ხოლო დაახლოებით 160 ენა შეესაბამება V-S-O მოდელს.
მხოლოდ დაახლოებით 40 ენა იყენებს V-O-S მოდელს.
120 ენა ავლენს ჰიბრიდულ თვისებას.
მეორეს მხრივ, O-V-S და O-S-V აშკარად იშვიათი სისტემებია.
გაანალიზებული ენების უმრავლესობა S-O-V პრინციპს იყენებს.
ამის მაგალითებია სპარსული, იაპონური და თურქული.
თუმცა, ცოცხალი ენების უმრავლესობა S-V-O მოდელს შეესაბამება.
დღეს წინადადების ეს სტრუქტურა ინდო-ევროპული ენების ოჯახში დომინირებს.
მკვლევარების აზრით, ადრე გამოიყენებოდა S-O-V მოდელი.
ამ სისტემას ემყარება ყველა ენა.
მაგრამ შემდეგ ენები ერთმანეთს დაშორდა.
ჩვენ ჯერ არ ვიცით, თუ როგორ მოხდა ეს.
თუმცა, წინადადების სტრუქტურების ცვლილებას რაღაც მიზეზი უნდა ჰქონოდა.
რადგან ევოლუციის პროცესში უპირატესობა ენიჭება მას, რომელსაც უპირატესობა აქვს...