Ад-у-б--ь----ры з к---у---.
Адну бульбу фры з кетчупам.
А-н- б-л-б- ф-ы з к-т-у-а-.
---------------------------
Адну бульбу фры з кетчупам. 0 A-n- --l’-u --y-- k--ch--am.Adnu bul’bu fry z ketchupam.A-n- b-l-b- f-y z k-t-h-p-m-----------------------------Adnu bul’bu fry z ketchupam.
І --ы-по-----с---а--й---ўб-с- ---арч---й.
І тры порцыі смажанай каўбасы з гарчыцай.
І т-ы п-р-ы- с-а-а-а- к-ў-а-ы з г-р-ы-а-.
-----------------------------------------
І тры порцыі смажанай каўбасы з гарчыцай. 0 І--ry--o------s-azh-----kaubas- - --r---ts-y.І try portsyі smazhanay kaubasy z garchytsay.І t-y p-r-s-і s-a-h-n-y k-u-a-y z g-r-h-t-a-.---------------------------------------------І try portsyі smazhanay kaubasy z garchytsay.
Я--я - В-- ёс-ь-га--дні--?
Якая ў Вас ёсць гародніна?
Я-а- ў В-с ё-ц- г-р-д-і-а-
--------------------------
Якая ў Вас ёсць гародніна? 0 Ya-----u--as -ost-’--a-od-і-a?Yakaya u Vas yosts’ garodnіna?Y-k-y- u V-s y-s-s- g-r-d-і-a-------------------------------Yakaya u Vas yosts’ garodnіna?
У --с -сц- бабы?
У Вас ёсць бабы?
У В-с ё-ц- б-б-?
----------------
У Вас ёсць бабы? 0 U-Vas-yo--s- b---?U Vas yosts’ baby?U V-s y-s-s- b-b-?------------------U Vas yosts’ baby?
У В-с-ёс---квя----ая капу--а?
У Вас ёсць квяцістая капуста?
У В-с ё-ц- к-я-і-т-я к-п-с-а-
-----------------------------
У Вас ёсць квяцістая капуста? 0 U-Va--y--ts--k-yats--t--a kapu--a?U Vas yosts’ kvyatsіstaya kapusta?U V-s y-s-s- k-y-t-і-t-y- k-p-s-a-----------------------------------U Vas yosts’ kvyatsіstaya kapusta?
Я--е л-б-ю цы-у--.
Я не люблю цыбулю.
Я н- л-б-ю ц-б-л-.
------------------
Я не люблю цыбулю. 0 Ya n- ly---yu---y--l-u.Ya ne lyublyu tsybulyu.Y- n- l-u-l-u t-y-u-y-.-----------------------Ya ne lyublyu tsybulyu.
Я-не -юб---а--вы.
Я не люблю алівы.
Я н- л-б-ю а-і-ы-
-----------------
Я не люблю алівы. 0 Ya-n- -yu-lyu-a-і--.Ya ne lyublyu alіvy.Y- n- l-u-l-u a-і-y---------------------Ya ne lyublyu alіvy.
Я -- --блю --ы-ы.
Я не люблю грыбы.
Я н- л-б-ю г-ы-ы-
-----------------
Я не люблю грыбы. 0 Y- ---lyu---- gr---.Ya ne lyublyu gryby.Y- n- l-u-l-u g-y-y---------------------Ya ne lyublyu gryby.
Większość wszystkich mówionych języków świata to języki tonalne.
W językach tonalnych decydująca jest wysokość tonów.
Decydują one o tym, jakie znaczenie mają słowa czy sylaby.
Dzięki temu ton na stałe przynależy do słowa.
Większość języków mówionych w Azji to języki tonalne.
Należą do nich chiński, thai i wietnamski.
Również w Afryce są różne języki tonalne.
Wiele rdzennych języków Ameryki to też języki tonalne.
Języki indogermańskie zawierają zwykle tylko tonalne elementy.
Dotyczy to na przykład szwedzkiego lub serbskiego.
Liczba wysokości tonu jest różna w poszczególnych językach.
W chińskim odróżniane są cztery różne tony.
Sylaba
ma
może mieć przez to cztery różne znaczenia.
Są to
matka, konopie, koń
i
kląć
.
Interesujące jest to, że języki tonalne oddziałują również na nasz słuch.
Wykazały to badania nad słuchem absolutnym.
Słuch absolutny to zdolność dokładnego określania słyszanych tonów.
W Europie i Ameryce Północnej słuch absolutny występuje bardzo rzadko.
Posiada go mniej niż 1 osoba na 10 000.
U rodzimych użytkowników chińskiego jest inaczej.
Tu 9 razy więcej ludzi ma tą szczególną zdolność.
Jako małe dzieci wszyscy mieliśmy słuch absolutny.
Potrzebujemy go mianowicie do tego, by poprawnie nauczyć się mówić.
Niestety u większości ludzi zanika.
Wysokość tonów jest oczywiście ważna też w muzyce.
Dotyczy to szczególnie kultur, które mówią językiem tonalnym.
Muszą oni dokładnie trzymać się melodii.
Inaczej z pięknej kołysanki powstanie jakiś absurdalny śpiew!
Czy wiedziałeś?
Język pendżabski należy do języków indoirańskich.
Jest językiem ojczystym około 130 milionów ludzi.
Większość z nich mieszka w Pakistanie.
Ale mówi się nim również w indyjskim stanie Pendżab.
W Pakistanie forma pisana języka pendżabskiego jest rzadko używana.
W Indiach przeciwnie, ponieważ posiada tam oficjalny status.
Ma swoje odrębne pismo.
I bardzo długą tradycję literacką…
Są teksty, które liczą prawie 1000 lat.
Fonologicznie język pendżabski jest też bardzo interesujący.
Jest językim tonalnym.
W językach tonalnych wysokość akcentowanej sylaby zmienia znaczenie słowa.
W języku pendżabskim akcentowana sylaba może przyjąć trzy różne wysokości.
Jest to rzadkie zjawisko dla języków indoeuropejskich.
Ale to czyni język pendżabski bardziej ekscytujący!