Т--- я -а---е- / ---і-на--ухацца.
Т___ я п______ / п______ р_______
Т-к- я п-в-н-н / п-в-н-а р-х-ц-а-
---------------------------------
Так, я павінен / павінна рухацца. 0 Tak, y--pavі----/-pa--n-- rukha-s-s-.T___ y_ p______ / p______ r__________T-k- y- p-v-n-n / p-v-n-a r-k-a-s-s-.-------------------------------------Tak, ya pavіnen / pavіnna rukhatstsa.
Я-ха-жу - ---р-ыў-а--тава--ст--.
Я х____ ў с_________ т__________
Я х-д-у ў с-а-т-ў-а- т-в-р-с-в-.
--------------------------------
Я хаджу ў спартыўнае таварыства. 0 Ya-kha-z-u - -party-n---t-v-r--t-a.Y_ k______ u s_________ t__________Y- k-a-z-u u s-a-t-u-a- t-v-r-s-v-.-----------------------------------Ya khadzhu u spartyunae tavarystva.
Мы--уля-м-у --тб--.
М_ г_____ у ф______
М- г-л-е- у ф-т-о-.
-------------------
Мы гуляем у футбол. 0 M- gu--a-em-u--utbo-.M_ g_______ u f______M- g-l-a-e- u f-t-o-.---------------------My gulyayem u futbol.
Таксам- --ць-б-се-н-з -а-на-.
Т______ ё___ б_____ з с______
Т-к-а-а ё-ц- б-с-й- з с-у-а-.
-----------------------------
Таксама ёсць басейн з саунай. 0 T-ksa-a-y---s--b-s----- -a--ay.T______ y_____ b_____ z s______T-k-a-a y-s-s- b-s-y- z s-u-a-.-------------------------------Taksama yosts’ baseyn z saunay.
А та-сама---ц--п--цоў-а дл- -ул-ні - -о--ф.
А т______ ё___ п_______ д__ г_____ ў г_____
А т-к-а-а ё-ц- п-я-о-к- д-я г-л-н- ў г-л-ф-
-------------------------------------------
А таксама ёсць пляцоўка для гульні ў гольф. 0 A----s-ma-yo--s’-ply---ou-- dlya---l----u---l--.A t______ y_____ p_________ d___ g_____ u g_____A t-k-a-a y-s-s- p-y-t-o-k- d-y- g-l-n- u g-l-f-------------------------------------------------A taksama yosts’ plyatsouka dlya gul’nі u gol’f.
Арб--- з--ельг--.
А_____ з Б_______
А-б-т- з Б-л-г-і-
-----------------
Арбітр з Бельгіі. 0 A-bі-r - Bel--іі.A_____ z B_______A-b-t- z B-l-g-і------------------Arbіtr z Bel’gіі.
იშვიათად გამოყენებული სიტყვები უფრო ხშირად იცვლება, ვიდრე სიტყვები, რომლებიც ხშირად გამოიყენება.
ეს შეიძლება ევოლუციის კანონით აიხსნას.
საერთო გენები ნაკლებად იცვლებიან დროთა განმავლობაში.
ისინი ფორმით უფრო სტაბილურები არიან.
და როგორც ჩანს, სიტყვების შემთხვევაშიც ასეა!
ინგლისური ზმნები შეფასდა კვლევაში.
ამ კვლევაში ზმნის თანამედროვე ფორმები ძველ ფორმებს შედარდა.
ინგლისურში ათი ყველაზე ხშირად გამოყენებული ზმნა არაწესიერი ზმნებია.
დანარჩენი ზმნების უმრავლესობა წესიერი ზმნებია.
მაგრამ შუა საუკუნეებში ზმნების უმრავლესობა ჯერ კიდევ არაწესიერი ზმნები იყო.
ამგვარად, არაწესიერი ზმნები, რომლებიც იშვიათად გამოიყენებოდა, წესიერზმნებად იქცა.
300 წელიწადში ინგლისურში არაწესიერი ზმნები თითქმის აღარ იარსებებს.
სხვა კვლევები ასევე უჩვენებს, რომ ენების შერჩევა ხდება ისე, როგორც გენების.
მკვლევარებმა ერთმანეთს შეადარეს ხშირად გამოყენებული სიტყვები სხვადასხვა ენებიდან.
პროცესის მიმდინარეობისას მათ აირჩიეს მსგავსი სიტყვები, რომლებიც ერთიდაიგივეს გამოხატავს.
ამის მაგალითია სიტყვები:
water, Wasser, vatten.
სიტყვებს აქვს ერთიდაიგივე ფუძე და ამიტომ ძალიან გავს ერთმანეთს.
რადგან ისინი უმნიშვნელოვანესი/საბაზისო სიტყვებია, ისინი ყველა ენაში ხშირად იხმარება.
ამ გზით ისინი ინარჩუნებს ფორმას - და დღემდე არ შეცვლილა.
ნაკლებად მნიშვნელოვანი სიტყვები გაცილებით სწრაფად იცვლებიან.
და სამაგიეროდ ხდება მათი სხვა სიტყვებით ჩანაცვლება.
იშვიათად გამოყენებული სიტყვები ამ გზით ახდენს საკუთარი თავის დიფერენცირებას სხვადასხვა ენებში.
თუ რატომ იცვლება იშვიათად გამოყენებული სიტყვები, გაურკვეველია.
შესაძლებელია, ისინი ხშირად გამოიყენება არასწორად, ან არასწორად გამოითქმის.
ამის მიზეზი ის ფაქტია, რომ მოლაპარაკეები მათ არ იცნობენ.
მაგრამ შეიძლება უმნიშვნელოვანესი სიტყვები ყოველთვის ერთნაირი უნდა იყოს.
რადგან მათი სწორად გაგება მხოლოდ ამ შემთხვევაშია შესაძლებელი.
ხოლო სიტყვები იმისათვის არსებობს, რომ ისინი გასაგები იყოს...