Какой-авто----ид-- в-ц-нтр?
К____ а______ и___ в ц_____
К-к-й а-т-б-с и-ё- в ц-н-р-
---------------------------
Какой автобус идёт в центр? 0 K-k-y-avto-u- -dët----se--r?K____ a______ i___ v t______K-k-y a-t-b-s i-ë- v t-e-t-?----------------------------Kakoy avtobus idët v tsentr?
У Ва- -с-- -и--т?
У В__ е___ б_____
У В-с е-т- б-л-т-
-----------------
У Вас есть билет? 0 U--a- ye--ʹ-bile-?U V__ y____ b_____U V-s y-s-ʹ b-l-t-------------------U Vas yestʹ bilet?
Би-е-?---Не-,-у ---я его -ет.
Б_____ – Н___ у м___ е__ н___
Б-л-т- – Н-т- у м-н- е-о н-т-
-----------------------------
Билет? – Нет, у меня его нет. 0 Bile-- --Ne-,-u me-y--ye-- ne-.B_____ – N___ u m____ y___ n___B-l-t- – N-t- u m-n-a y-g- n-t--------------------------------Bilet? – Net, u menya yego net.
Se përse ne flasim me njëri tjetrin, është e qartë.
Ne duam të shkëmbejmë ide dhe të kuptohemi me njëri tjetrin.
Sesi u zhvillua gjuha është jo shumë e qartë.
Për këtë ekzistojnë teori të ndryshme.
Megjithatë, një gjë është e sigurt, gjuha është një fenomen shumë i vjetër.
Karakteristika të caktuara fizike ishin një parakusht për të folur.
Ato ishin të domosdoshme për të formuar tinguj.
Edhe neandertalët kishin aftësinë të përdorin zërin e tyre.
Kjo i diferencoi ata nga kafshët.
Për më tepër, një zë i fortë dhe i vendosur ishte i rëndësishëm për mbrojtjen.
Me të mund të kërcënonin ose frikësonin armiqtë.
Në atë kohë u shpikën mjetet e punës dhe zjarri.
Këto dije duhej të transmetoheshin tek të tjerët.
Gjuha ishte e rëndësishme edhe për gjuetinë në grupe.
Qysh 2 milion vjet më parë kishte një formë të thjeshtë komunikimi mes njerëzve.
Elementet e para gjuhësore ishin shenjat dhe gjestet.
Por njerëzit donin të komunikonin edhe në errësirë.
Për më tepër, ata duhej të ishin në gjendje të bisedonin pa e parë njëri tjetrin.
Prandaj u zhvillua zëri që zëvendësoi shenjat.
Gjuha, në kuptimin që ka sot, është më e vjetër se 50000 vjet.
Kur Homo sapiens u largua nga Afrika, gjuha u shpërnda nëpër botë.
Gjuhët u ndanë nga njëra tjetra në rajone të ndryshme.
Kështu u zhvilluan familje të ndryshme gjuhësore.
Megjithëse ato përmbanin vetëm themelet e sistemeve gjuhësore të mëvonshme.
Gjuhët e para ishin shumë më pak të ndërlikuara sesa gjuhët e sotme.
Ato u zhvilluan më tej përmes gramatikës, fonologjisë dhe semantikës.
Mund të thuhet se gjuhë të ndryshme paraqesin zgjidhje të ndryshme.
Problemi ka qenë gjithmonë i njëjti: si të shpreh atë që mendoj?