Я----і--би-/--о-іл- б --ню,-бу----аска.
Я х____ б_ / х_____ б м____ б__________
Я х-т-в б- / х-т-л- б м-н-, б-д---а-к-.
---------------------------------------
Я хотів би / хотіла б меню, будь-ласка. 0 Y- khoti---y----h-t-l- --me-y-- b-dʹ-l-s--.Y_ k_____ b_ / k______ b m_____ b__________Y- k-o-i- b- / k-o-i-a b m-n-u- b-d---a-k-.-------------------------------------------YA khotiv by / khotila b menyu, budʹ-laska.
Я б-в-пи- --в------пив-.
Я б в____ / в_____ п____
Я б в-п-в / в-п-л- п-в-.
------------------------
Я б випив / випила пиво. 0 Y--- -y-y- ----p--a ----.Y_ b v____ / v_____ p____Y- b v-p-v / v-p-l- p-v-.-------------------------YA b vypyv / vypyla pyvo.
Я ---и-ив-/---п--а пом-----ев-- с-к.
Я б в____ / в_____ п___________ с___
Я б в-п-в / в-п-л- п-м-р-н-е-и- с-к-
------------------------------------
Я б випив / випила помаранчевий сік. 0 YA b--yp-- /-vyp--a-p-----nc-e-y---s--.Y_ b v____ / v_____ p____________ s___Y- b v-p-v / v-p-l- p-m-r-n-h-v-y- s-k----------------------------------------YA b vypyv / vypyla pomaranchevyy̆ sik.
Я - в-п-в ---ипил---ав-.
Я б в____ / в_____ к____
Я б в-п-в / в-п-л- к-в-.
------------------------
Я б випив / випила каву. 0 Y- ----p-v / vy-yla-ka-u.Y_ b v____ / v_____ k____Y- b v-p-v / v-p-l- k-v-.-------------------------YA b vypyv / vypyla kavu.
Я-- в-пив-/ --пил--к----з-мол-к-м.
Я б в____ / в_____ к___ з м_______
Я б в-п-в / в-п-л- к-в- з м-л-к-м-
----------------------------------
Я б випив / випила каву з молоком. 0 YA-b vy--v-/----y-----v- z--olok--.Y_ b v____ / v_____ k___ z m_______Y- b v-p-v / v-p-l- k-v- z m-l-k-m------------------------------------YA b vypyv / vypyla kavu z molokom.
З ц-к--м---------ска.
З ц______ б__________
З ц-к-о-, б-д---а-к-.
---------------------
З цукром, будь-ласка. 0 Z ----r-m--budʹ----k-.Z t_______ b__________Z t-u-r-m- b-d---a-k-.----------------------Z tsukrom, budʹ-laska.
Я -о-у --ю --лимо---.
Я х___ ч__ з л_______
Я х-ч- ч-ю з л-м-н-м-
---------------------
Я хочу чаю з лимоном. 0 Y----oc-u-c---u --l---n-m.Y_ k_____ c____ z l_______Y- k-o-h- c-a-u z l-m-n-m---------------------------YA khochu chayu z lymonom.
Я-х-чу чаю з ---ок-м.
Я х___ ч__ з м_______
Я х-ч- ч-ю з м-л-к-м-
---------------------
Я хочу чаю з молоком. 0 YA---o--u--h----z mo-o-o-.Y_ k_____ c____ z m_______Y- k-o-h- c-a-u z m-l-k-m---------------------------YA khochu chayu z molokom.
Я не -аю -иде-к-.
Я н_ м__ в_______
Я н- м-ю в-д-л-и-
-----------------
Я не маю виделки. 0 YA-ne ---u-v-d---y.Y_ n_ m___ v_______Y- n- m-y- v-d-l-y--------------------YA ne mayu vydelky.
Я -е -а--но--.
Я н_ м__ н____
Я н- м-ю н-ж-.
--------------
Я не маю ножа. 0 YA--e ma-u ---ha.Y_ n_ m___ n_____Y- n- m-y- n-z-a------------------YA ne mayu nozha.
Я-н--м----ож-и.
Я н_ м__ л_____
Я н- м-ю л-ж-и-
---------------
Я не маю ложки. 0 Y- -e m-yu -oz-ky.Y_ n_ m___ l______Y- n- m-y- l-z-k-.------------------YA ne mayu lozhky.
Elke taal heeft zijn eigen kenmerken.
Sommige hebben ook eigenschappen die uniek zijn in de wereld.
Tot deze talen behoort Trio.
Trio is een Zuid-Amerikaanse Indianen taal.
Het wordt in Brazilië en Suriname door ongeveer 2000 mensen gesproken.
Het speciale van Trio is de grammatica.
Omdat het de spreker dwingt altijd de waarheid te vertellen.
Hiervoor is de zogenaamde Frustrativ-ending verantwoordelijk.
Deze einden worden aan de werkwoorden in het trio gehangen.
Het laat zien hoe een stelling waar is.
Een eenvoudig voorbeeld maakt het duidelijk hoe dit werkt.
Beschouw de zin
Het kind ging naar school.
In Trio moet de spreker aan het werkwoord een bepaald einde hangen.
Door dit einde wordt gezegd of hij het kind zelf heeft gezien.
Maar het kan ook uitdrukken als hij dat van anderen weet.
Of hij zegt aan het einde dat hij weet of het een leugen is.
De spreker moet dit ook tijdens het spreken vastleggen.
Met andere woorden, moet hij de anderen vertellen of zijn verklaring klopt.
Hij kan niets verzwijgen of het mooier maken.
Als een Trio spreker het einde weg laat, is hij een leugenaar.
In Suriname is de officiële taal Nederlands.
Vertalingen van het Nederlands naar het trio zijn vaak problematisch.
Omdat de meeste talen veel minder nauwkeurig zijn.
Ze zorgen ervoor dat de sprekers te vaag blijven.
Daarom zijn tolken niet altijd even te achterhalen.
De communicatie met Trio sprekers is dan ook moeilijk.
Misschien zou het Frustrativ voordelig zijn in andere talen?
Niet alleen in de taal van de politiek ...
Wist je dat?
Macedonisch is de moedertaal van ongeveer 2 miljoen mensen.
Het behoort tot de Zuid-Slavische talen.
Macedonisch is het meest verwant met het Bulgaars.
Mensen van beide talen kunnen gemakkelijk met elkaar praten.
In haar schriftelijke vorm verschillen de twee talen sterk van elkaar.
In Macedonië hebben altijd veel verschillende etnische groepen geleefd.
Dit is natuurlijk in de nationale taal te zien.
Het werd beïnvloed door vele andere talen.
Met name het buurland Servië had voor lange tijd invloed op de Macedonische taal.
De woordenschat bevat veel termen uit het Russisch, Turks en Engels.
Zo'n grote taalverscheidenheid is er niet in vele landen.
Daarom duurde het lang voordat het Macedonisch als een aparte taal erkend werd.
De Macedonische Literatuur heeft ook onder deze situatie geleden.
Ondertussen wordt de Macedonische taal als standaardtaal beschouwd.
En daarmee is het een belangrijk onderdeel van de Macedonische identiteit.