Тілашар

kk Отбасы   »   be Сям’я

2 [екі]

Отбасы

Отбасы

2 [два]

2 [dva]

Сям’я

Syam’ya

Аударманы қалай көргіңіз келетінін таңдаңыз:   
Kazakh Belarusian Ойнау Көбірек
ата д-----я д______ д-я-у-я ------- дзядуля 0
d--a----a d________ d-y-d-l-a --------- dzyadulya
әже баб--я б_____ б-б-л- ------ бабуля 0
b-bu-ya b______ b-b-l-a ------- babulya
олар ён і я-а ё_ і я__ ё- і я-а -------- ён і яна 0
e- --yana e_ і y___ e- і y-n- --------- en і yana
әке б--ька б_____ б-ц-к- ------ бацька 0
bats--a b______ b-t-’-a ------- bats’ka
ана м--і м___ м-ц- ---- маці 0
m-t-і m____ m-t-і ----- matsі
олар ён---я-а ё_ і я__ ё- і я-а -------- ён і яна 0
en ---a-a e_ і y___ e- і y-n- --------- en і yana
ұл с-н с__ с-н --- сын 0
syn s__ s-n --- syn
қыз д---а д____ д-ч-а ----- дачка 0
dac--a d_____ d-c-k- ------ dachka
олар ён - -на ё_ і я__ ё- і я-а -------- ён і яна 0
e----yana e_ і y___ e- і y-n- --------- en і yana
аға / іні б-ат б___ б-а- ---- брат 0
b-at b___ b-a- ---- brat
әпке / сіңлі / қарындас ся-тра с_____ с-с-р- ------ сястра 0
sy-s--a s______ s-a-t-a ------- syastra
олар ё--і---а ё_ і я__ ё- і я-а -------- ён і яна 0
en -----a e_ і y___ e- і y-n- --------- en і yana
аға дз----ка д_______ д-я-з-к- -------- дзядзька 0
dzyad---a d________ d-y-d-’-a --------- dzyadz’ka
тәте цёт-а ц____ ц-т-а ----- цётка 0
tse--a t_____ t-e-k- ------ tsetka
олар ё--і --а ё_ і я__ ё- і я-а -------- ён і яна 0
e-----a-a e_ і y___ e- і y-n- --------- en і yana
Біз бір отбасымыз. Мы ся---. М_ с_____ М- с-м-я- --------- Мы сям’я. 0
My --a-’ya. M_ s_______ M- s-a-’-a- ----------- My syam’ya.
Отбасы кішкентай емес. Ся--я не --л-я. С____ н_ м_____ С-м-я н- м-л-я- --------------- Сям’я не малая. 0
Sy---ya ne -a--ya. S______ n_ m______ S-a-’-a n- m-l-y-. ------------------ Syam’ya ne malaya.
Отбасы үлкен. С-м’---ял-кая. С____ в_______ С-м-я в-л-к-я- -------------- Сям’я вялікая. 0
Sy-m’-----a--kay-. S______ v_________ S-a-’-a v-a-і-a-a- ------------------ Syam’ya vyalіkaya.

Бәріміз «африканша» сөйлейміз бе?

Кез келгеніміз Африкада болғанымыз жоқ. Алайда, әр тіл Африкада болған сияқты! Қалай дегенде де, кей ғалымдардың пікірі осындай. Олардың ойынша, тілдердің бәрі Африкадан шыққан. Олар кейінірек сол жақтан бүкіл әлемге тараған. Жалпы саны 6000 астам түрлі тіл бар. Дегенмен, олардың көбінің африкалық тегі бар. Зерттеушілер тіл фонемаларын бір-бірімен салыстырған болатын. Фонема дегеніміз - сөз мағыналарын ажыратушы құрал ретінде қарастырылатын, тілдің ең кішкентай бірлігі. Егер фонема өзгеріске ұшыраса, сөздің мағынасы да бірге өзгереді. Мұны ағылшын тілінің бір мысалымен түсіндіруге болады. Ағылшын тіліндегі dip және tip сөздері әртүрлі мағына береді. Яғни, ағылшын тіліндегі /d/ және /t/ әр түрлі фонема болып табылады. Бұл фонетикалық алуантүрлілік Африка тілдерінде ең көп байқалады. Бірақ Африкадан қашықтаған сайын, ол азая бастайды. Зерттеушілер өз тезистерінің дәлелін дәл осы деп біледі. Себебі, популяция кеңейген сайын біртекті бола береді. Олардың сыртқы шекараларында генетикалық алуантүрлілік азаяды. Бұл «қоныс аударушылардың» санының азайып бара жатқандығына да байланысты. Қоныс аударушы ген қаншалықты азайса, популяция да соғұрлым біртекті бола бастайды. Мүмкін ген комбинацияларының саны азаяды. Осының салдарынан көшіп келген популяцияның мүшелері ұқсас бола бастайды. Ғалымдар бұны “негіз салушы эффектісі” деп атайды. Адамдар Африкадан көшкен кезде, өздерімен бірге тілдерін де көшіріп әкетті. Алайда, онсыз да аз қоныс аударушы өздерімен бірге көп фонема әкете алмады. Осылайша, уақыт өте келе жекелеген тілдер бір-біріне ұқсас бола бастады. Homo sapiens Африкадан шыққандығы дәлелденген сияқты. Бұл олардың тілдеріне де қатысты ма?