Я-хот-в--и / х-тіла-- м---- -у---л--к-.
Я х____ б_ / х_____ б м____ б__________
Я х-т-в б- / х-т-л- б м-н-, б-д---а-к-.
---------------------------------------
Я хотів би / хотіла б меню, будь-ласка. 0 YA k-o-iv--y----h-til- b m-n----bud---as--.Y_ k_____ b_ / k______ b m_____ b__________Y- k-o-i- b- / k-o-i-a b m-n-u- b-d---a-k-.-------------------------------------------YA khotiv by / khotila b menyu, budʹ-laska.
Я ---и-ив-- вип--а пи-о.
Я б в____ / в_____ п____
Я б в-п-в / в-п-л- п-в-.
------------------------
Я б випив / випила пиво. 0 YA ---yp-- / v-pyl- -yvo.Y_ b v____ / v_____ p____Y- b v-p-v / v-p-l- p-v-.-------------------------YA b vypyv / vypyla pyvo.
Я-б --п---/-ви-----к---.
Я б в____ / в_____ к____
Я б в-п-в / в-п-л- к-в-.
------------------------
Я б випив / випила каву. 0 Y- b-vy--- / v----a k-v-.Y_ b v____ / v_____ k____Y- b v-p-v / v-p-l- k-v-.-------------------------YA b vypyv / vypyla kavu.
Я - -и-ив /----и-а к-в- - --лок-м.
Я б в____ / в_____ к___ з м_______
Я б в-п-в / в-п-л- к-в- з м-л-к-м-
----------------------------------
Я б випив / випила каву з молоком. 0 YA-b v------ -y---a--avu z m-lo---.Y_ b v____ / v_____ k___ z m_______Y- b v-p-v / v-p-l- k-v- z m-l-k-m------------------------------------YA b vypyv / vypyla kavu z molokom.
Я -о-у--аю - л-м-н-м.
Я х___ ч__ з л_______
Я х-ч- ч-ю з л-м-н-м-
---------------------
Я хочу чаю з лимоном. 0 YA-khochu-chay--z l-mo-o-.Y_ k_____ c____ z l_______Y- k-o-h- c-a-u z l-m-n-m---------------------------YA khochu chayu z lymonom.
Я х----ч-----м-л---м.
Я х___ ч__ з м_______
Я х-ч- ч-ю з м-л-к-м-
---------------------
Я хочу чаю з молоком. 0 Y- -ho-----h--- z--o---om.Y_ k_____ c____ z m_______Y- k-o-h- c-a-u z m-l-k-m---------------------------YA khochu chayu z molokom.
Я----маю в-делки.
Я н_ м__ в_______
Я н- м-ю в-д-л-и-
-----------------
Я не маю виделки. 0 YA-n--ma-- vyd-lky.Y_ n_ m___ v_______Y- n- m-y- v-d-l-y--------------------YA ne mayu vydelky.
Я-не м---но--.
Я н_ м__ н____
Я н- м-ю н-ж-.
--------------
Я не маю ножа. 0 Y- n- m-y- -ozha.Y_ n_ m___ n_____Y- n- m-y- n-z-a------------------YA ne mayu nozha.
Я--- -аю -ож--.
Я н_ м__ л_____
Я н- м-ю л-ж-и-
---------------
Я не маю ложки. 0 Y--n- ma-- l-zh--.Y_ n_ m___ l______Y- n- m-y- l-z-k-.------------------YA ne mayu lozhky.
Кожная мова мае свае асаблівыя рысы.
Некаторыя нават маюць унікальныя характарыстыкі.
Да гэтых моў належыць мова трыа.
Трыа - гэта мова паўднёваамерыканскіх індэйцаў.
Каля 2000 чалавек размаўляюць на ёй у Бразіліі і Сурынаме.
Асаблівасць мовы трыа ў яе граматыцы.
Таму што яна прымушае моўцаў заўсёды гаварыць праўду.
Гэта адбываецца дзякуючы так званаму фрустратыўнаму канчатку.
У трыо канчатак дадаецца да дзеяслова.
Ён паказвае, наколькі праўдзівы сказ.
На простым прыкладзе можна разгледзець, як гэта адбываецца.
Возьмем сказ
дзіця ідзе ў школу
.
У трыа моўца павінен дадаць да дзеяслова пэўны канчатак.
Дзякуючы канчатку, ён можа паведаміць, ці бачыў ён дзіця сам.
Але ён можа паведаміць, што ведае гэта ад кагосці іншага.
Або з дапамогай канчатка ён кажа, што ведае аб тым, што гэта хлусня.
Моўца, такім чынам, павінен паручыцца за тое, што ён кажа.
Гэта значыць, ён павінен паведаміць іншым, наколькі праўдзіва яго выказванне.
Такім чынам, ён ні аб чым не можа змоўчаць, або нешта ўпрыгожыць.
Калі моўца не вымаўляе канчаткі, лічыцца, што ён ілжэ.
У Сурынаме афіцыйнай мовай з'яўляецца нідэрландская.
Пераклады з нідэрландскай мовы на трыа часта праблематычныя.
Таму што большасць моў менш дакладная.
Гаворачы на іх, можна захаваць нявызначанасць.
Таму перакладчыкі не заўсёды бяруць адказнасць за праўдзівасць сказанага.
Такім чынам, камунікацыя з носьбітамі трыа з'яўляецца складанай.
Мабыць, фрустратыўны канчатак быў бы карысны і ў іншых мовах?
І не толькі ў мове палітыкаў...