Я--е -о-умі---ьо-о-р-ч--н-.
Я н_ р______ ц____ р_______
Я н- р-з-м-ю ц-о-о р-ч-н-я-
---------------------------
Я не розумію цього речення. 0 YA ne ---um-yu-t-ʹo-o-re-hennya.Y_ n_ r_______ t_____ r_________Y- n- r-z-m-y- t-ʹ-h- r-c-e-n-a---------------------------------YA ne rozumiyu tsʹoho rechennya.
Так,-- й-го -об-е-р---мію.
Т___ я й___ д____ р_______
Т-к- я й-г- д-б-е р-з-м-ю-
--------------------------
Так, я його добре розумію. 0 Tak- ya y̆-h- do--e -ozum---.T___ y_ y̆___ d____ r________T-k- y- y-o-o d-b-e r-z-m-y-.-----------------------------Tak, ya y̆oho dobre rozumiyu.
Так, -----д--р--р-зу--ю.
Т___ я ї_ д____ р_______
Т-к- я ї- д-б-е р-з-м-ю-
------------------------
Так, я її добре розумію. 0 T--- ---i--̈--ob---r-zum-y-.T___ y_ ï_ d____ r________T-k- y- i-i- d-b-e r-z-m-y-.----------------------------Tak, ya ïï dobre rozumiyu.
Ні----їх н- дуже--обре-ро-умі-.
Н__ я ї_ н_ д___ д____ р_______
Н-, я ї- н- д-ж- д-б-е р-з-м-ю-
-------------------------------
Ні, я їх не дуже добре розумію. 0 N-, y--i-kh n- ----- d--re --z--iyu.N__ y_ ï__ n_ d____ d____ r________N-, y- i-k- n- d-z-e d-b-e r-z-m-y-.------------------------------------Ni, ya ïkh ne duzhe dobre rozumiyu.
Людзі, якія не бачаць, лепш чуюць.
Гэта палягчае іх штодзённы побыт.
Але сляпыя яшчэ і лепей апрацоўваюць мову!
Шматлікія даследаванні прыйшлі да гэтага выніку.
Даследчыкі далі даследуемым праслухаць тэксты.
Пры гэтым хуткасць мовы была значна павялічаная.
Нягледзячы на гэта, сляпыя даследуемыя разумелі тэксты.
Відушчыя даследуемыя, наадварот, амаль нічога не разумелі.
Хуткасць мовы была занадта высокая для іх.
Іншы экперымент таксама прыйшоў да падобнага выніку.
Відушчыя і сляпыя даследуемыя слухалі розныя сказы.
Частка сказаў была скажоная.
Апошняе слова было заменена на бессэнсоўнае слова.
Даследуемыя павінны былі ацаніць сказы.
Яны павінны былі вырашыць, ці маюць сказы сэнс.
Пакуль даследуемыя абдумвалі сказы, працу іх мозгу аналізавалі.
Вучоныя вымяралі пэўныя частоты ў мозгу.
Гэтак яны змаглі пабачыць, як доўга мозг вырашаў гэтую задачу.
У сляпых даследуемых пэўны сігнал з'яўляўся вельмі хутка.
Гэты сігнал паказвае, што сказ быў прааналізаваны.
У відушчых гэты сігнал з'яўляўся значна пазней.
Яшчэ не вядома, чаму сляпыя людзі эфектыўней апрацоўваюць мову.
Але ў навукоўцаў ёсць адна тэорыя.
Яны лічуць, што мозг сляпых інтэнсіўна выкарыстоўвае пэўны ўчастак.
Гэта ўчастак, які апрацоўвае зрокавыя стымулы ў відушчых людзей.
У сляпых ён не выкарыстоўваецца для таго, каб бачыць.
Таму ён ‘свабодны’ для іншых задач.
Таму сляпыя маюць большую здольнасць да апрацоўцы мовы.