И --ит- -у -- -- в-жд--.
И у____ м_ н_ с_ в______
И у-и-е м- н- с- в-ж-а-.
------------------------
И ушите му не се виждат. 0 I--s---e-mu n- -- -izh-at.I u_____ m_ n_ s_ v_______I u-h-t- m- n- s- v-z-d-t---------------------------I ushite mu ne se vizhdat.
Р---вам о-и-е и----а-а.
Р______ о____ и у______
Р-с-в-м о-и-е и у-т-т-.
-----------------------
Рисувам очите и устата. 0 R-su--m-o-hit- ----tata.R______ o_____ i u______R-s-v-m o-h-t- i u-t-t-.------------------------Risuvam ochite i ustata.
Чо---ът та-цу-- и--е -м-е.
Ч______ т______ и с_ с____
Ч-в-к-т т-н-у-а и с- с-е-.
--------------------------
Човекът танцува и се смее. 0 C-o-ekyt --n--u-a-- ---sme-.C_______ t_______ i s_ s____C-o-e-y- t-n-s-v- i s- s-e-.----------------------------Chovekyt tantsuva i se smee.
То--н--- п----а --р--ет----.
Т__ н___ п_____ в р_____ с__
Т-й н-с- п-ъ-к- в р-ц-т- с-.
----------------------------
Той носи пръчка в ръцете си. 0 T-- n-s- -r-c--a ----t-e-e--i.T__ n___ p______ v r______ s__T-y n-s- p-y-h-a v r-t-e-e s-.------------------------------Toy nosi prychka v rytsete si.
Но-и - -а-----ло вра-а-си.
Н___ и ш__ о____ в____ с__
Н-с- и ш-л о-о-о в-а-а с-.
--------------------------
Носи и шал около врата си. 0 N-si---s-al o-o-o -rat----.N___ i s___ o____ v____ s__N-s- i s-a- o-o-o v-a-a s-.---------------------------Nosi i shal okolo vrata si.
З-ма -------ту-ен-.
З___ е и е с_______
З-м- е и е с-у-е-о-
-------------------
Зима е и е студено. 0 Zi-- -- --ye s--d-n-.Z___ y_ i y_ s_______Z-m- y- i y- s-u-e-o----------------------Zima ye i ye studeno.
И к-ака-- ---са-с-лн-.
И к______ м_ с_ с_____
И к-а-а-а м- с- с-л-и-
----------------------
И краката му са силни. 0 I -r-kat- -u--- si---.I k______ m_ s_ s_____I k-a-a-a m- s- s-l-i-----------------------I krakata mu sa silni.
Ч-в--ът е-от -ня-.
Ч______ е о_ с____
Ч-в-к-т е о- с-я-.
------------------
Човекът е от сняг. 0 C----ky---e o---ny-g.C_______ y_ o_ s_____C-o-e-y- y- o- s-y-g----------------------Chovekyt ye ot snyag.
Т-- н--н------н-а--- - п----.
Т__ н_ н___ п_______ и п_____
Т-й н- н-с- п-н-а-о- и п-л-о-
-----------------------------
Той не носи панталон и палто. 0 Toy-n- --s--p---a--n-i -a-to.T__ n_ n___ p_______ i p_____T-y n- n-s- p-n-a-o- i p-l-o------------------------------Toy ne nosi pantalon i palto.
Но -е-му---сту-е--.
Н_ н_ м_ е с_______
Н- н- м- е с-у-е-о-
-------------------
Но не му е студено. 0 N--ne m--y- s-u--no.N_ n_ m_ y_ s_______N- n- m- y- s-u-e-o---------------------No ne mu ye studeno.
La modernaj lingvoj analizeblas de lingvistoj.
Tiucele uziĝas diversaj metodoj.
Sed kiel parolis la homoj antaŭ jarmiloj?
Multe pli malfacilas prirespondi tiun demandon.
Ĝi malgraŭe okupas sciencistojn delonge.
Ili ŝatus esplori kiel oni antaŭe parolis.
Ili tiucele provas rekonstrui malnovajn lingvajn formojn.
Usonaj esploristoj freŝe faris ekscitan malkovron.
Ili analizis pli ol 2000 lingvojn.
Ili tiuokaze analizis precipe la sintakson de la lingvoj.
La rezulto de ilia esploro estis tre interesa.
Ĉirkaŭ la duono de la lingvoj havas la sintakson S-O-V.
Tio signifas ke sekviĝas la principo Subjekto, Objekto, Verbo.
Pli ol 700 lingvoj sekvas la modelon S-V-O.
Kaj ĉirkaŭ 160 lingvoj funkcias laŭ la sistemo V-S-O.
La modelon V-O-S uzas nur ĉirkaŭ 40 lingvoj.
120 lingvoj montras miksajn formojn.
O-V-S kaj O-S-V aliflanke estas konsiderinde pli maloftaj sistemoj.
La plimulto de la pristuditaj lingvoj uzas do la principon S-O-V.
Al ili apartenas ekzemple la persa, la japana kaj la turka.
Sed la plej multaj vivantaj lingvoj sekvas la modelon S-V-O.
En la hindeŭropa lingva familio hodiaŭ dominas tiu sintakso.
La esploristoj kredas ke oni antaŭe parolis per la modelo S-O-V.
Sur tiu sistemo baziĝis ĉiuj lingvoj.
Sed poste la lingvoj dise evoluis.
Oni ankoraŭ ne scias kial tio okazis.
Sed la sintaksa variiĝo devas havinti kialon.
Ĉar en la evoluo, trudiĝas nur tio, kio havas avantaĝojn.