Я х-ч---чи--ся - -н--ер--т--е.
Я х___ у______ в у____________
Я х-ч- у-и-ь-я в у-и-е-с-т-т-.
------------------------------
Я хочу учиться в университете. 0 Y----oc-u-uchi-ʹ-ya v---ivers-----.Y_ k_____ u________ v u____________Y- k-o-h- u-h-t-s-a v u-i-e-s-t-t-.-----------------------------------Ya khochu uchitʹsya v universitete.
Я--а-- --р-ба---а-.
Я м___ з___________
Я м-л- з-р-б-т-в-ю-
-------------------
Я мало зарабатываю. 0 Ya----o--a-ab----ay-.Y_ m___ z____________Y- m-l- z-r-b-t-v-y-.---------------------Ya malo zarabatyvayu.
Я н- --а-т-к--------н----.
Я н_ п_______ з_ г________
Я н- п-а-т-к- з- г-а-и-е-.
--------------------------
Я на практике за границей. 0 Y---a--r-kt-ke-za---a-i--ey.Y_ n_ p_______ z_ g_________Y- n- p-a-t-k- z- g-a-i-s-y-----------------------------Ya na praktike za granitsey.
В --е--мы все----х--и--в стол---ю.
В о___ м_ в_____ х____ в с________
В о-е- м- в-е-д- х-д-м в с-о-о-у-.
----------------------------------
В обед мы всегда ходим в столовую. 0 V -be- my-----d- -ho-i- ----olo----.V o___ m_ v_____ k_____ v s_________V o-e- m- v-e-d- k-o-i- v s-o-o-u-u-------------------------------------V obed my vsegda khodim v stolovuyu.
Я--ж--це--й -о--б-----б--ы.
Я у__ ц____ г__ б__ р______
Я у-е ц-л-й г-д б-з р-б-т-.
---------------------------
Я уже целый год без работы. 0 Y---zhe t--l-y g----ez ra-oty.Y_ u___ t_____ g__ b__ r______Y- u-h- t-e-y- g-d b-z r-b-t-.------------------------------Ya uzhe tselyy god bez raboty.
В---о--стр-не с-ишк---м------е-рабо-н--.
В э___ с_____ с______ м____ б___________
В э-о- с-р-н- с-и-к-м м-о-о б-з-а-о-н-х-
----------------------------------------
В этой стране слишком много безработных. 0 V--to----ra---s-is-k-- -n-g- b-z--b-tn-kh.V e___ s_____ s_______ m____ b____________V e-o- s-r-n- s-i-h-o- m-o-o b-z-a-o-n-k-.------------------------------------------V etoy strane slishkom mnogo bezrabotnykh.
Dei fleste hugsar fyrste skuledagen sin.
Men kva som kom før der, hugsar dei ikkje lenger.
Frå dei fyrste leveåra våre har vi nesten ikkje noko minne.
Men kvifor er det slik?
Kvifor kan vi ikkje hugse det vi opplevde som speborn?
Grunnen til det ligg i utviklinga vår.
Språk og minne utviklar seg omtrent på same tid.
Og for å hugse noko, treng mennesket språk.
Det tyder at vi må ha ord for det vi opplever.
Forskarar har gjennomført ulike testar med born.
Då oppdaga dei noko interessant.
Så snart born lærer å prate, gløymer dei alt som var før.
Starten på språket er altså starten på minnet.
I dei tre fyrste leveåra sine lærer born særs mykje.
Dei opplever kvar dag nye ting.
I denne alderen gjer dei mange viktige erfaringar.
Likevel går alt dette tapt.
Psykologar kallar dette fenomenet infantil amnesi, barnleg minnetap.
Berre dei tinga som barnet kan setje namn på, blir verande.
Det sjølvbiografiske minnet lagrar personlege opplevingar.
Det fungerer som ei dagbok.
Alt som er viktig i livet vårt, blir lagra der.
På denne måten formar det sjølvbiografiske minnet identiteten vår.
Men denne utviklinga avheng av morsmålslæringa.
Og vi kan berre aktivere minnet vårt gjennom språket vårt.
Dei tinga vi har opplevd som spebarn, er sjølvsagt ikkje verkeleg borte.
Dei er lagra ein stad i hjernen vår.
Vi kan berre ikkje få tak i dei meir... - det er vel synd, ikkje sant?