М- где су му ----а-е?
М_ г__ с_ м_ н_______
М- г-е с- м- н-о-а-е-
---------------------
Ма где су му наочале? 0 M--g-- su m---ao--l-?M_ g__ s_ m_ n_______M- g-e s- m- n-o-a-e----------------------Ma gde su mu naočale?
О--ј--и-г-б-- с----п-с--.
О_ ј_ и______ с___ п_____
О- ј- и-г-б-о с-о- п-с-ш-
-------------------------
Он је изгубио свој пасош. 0 On-je -zg-b-o-s-o--p--oš.O_ j_ i______ s___ p_____O- j- i-g-b-o s-o- p-s-š--------------------------On je izgubio svoj pasoš.
Гд- је---д--њ--ов-п-с--?
Г__ ј_ о___ њ____ п_____
Г-е ј- о-д- њ-г-в п-с-ш-
------------------------
Где је онда његов пасош? 0 G-e j----d- nj---- ----š?G__ j_ o___ n_____ p_____G-e j- o-d- n-e-o- p-s-š--------------------------Gde je onda njegov pasoš?
Деца-не могу -аћ- ---о---р----ељ-.
Д___ н_ м___ н___ њ_____ р________
Д-ц- н- м-г- н-ћ- њ-х-в- р-д-т-љ-.
----------------------------------
Деца не могу наћи њихове родитеље. 0 D--a--e--o-u--a-́i n---ov- r-di-----.D___ n_ m___ n___ n______ r_________D-c- n- m-g- n-c-i n-i-o-e r-d-t-l-e--------------------------------------Deca ne mogu naći njihove roditelje.
Die mens is die enigste wese op aarde wat kan praat.
Dit onderskei hom van diere en plante.
Natuurlik kan diere en plante ook met mekaar kommunikeer.
Hulle het egter nie so ’n ingewikkelde lettergreeptaal nie.
Maar hoekom kan die mens praat?
Om te kan praat, moet die mens sekere liggaamlike kenmerke hê.
Dié liggaamlike eienskappe kom slegs in mense voor.
Dit het egter nie vanselfsprekend ontwikkel nie.
In die evolusionêre geskiedenis gebeur niks sonder rede nie.
Die een of ander tyd het die mens begin praat.
Ons weet nog nie presies wanneer dit was nie.
Maar iets moes gebeur het wat die mens laat praat het.
Navorsers dink ’n genetiese mutasie was daarvoor verantwoordelik.
Antropoloë het die oorgeërfde materiaal van verskillende lewende wesens vergelyk.
Dis bekend dat ’n spesifieke geen spraak beïnvloed.
Mense by wie dit beskadig is, sukkel met spraak.
Hulle kan nie hulself goed uitdruk nie en verstaan woorde slegter.
Dié geen is in mense, ape en muise ondersoek.
By mense en sjimpansees is hulle baie eenders.
Daar is slegs twee klein verskille gesien.
Maar dié verskille het in die brein gewys.
Saam met ander gene beïnvloed hulle sekere breinaktiwiteite.
Daarom kan mense praat en kan ape nie.
Die raaisel van die menslike taal is nog nie opgelos nie.
Die geenmutasie op sy eie is nie genoeg om spraak moontlik te maak nie.
Navorsers het die menslike geenvariant in muise ingeplant.
Dit het hulle nie die vermoë gegee om te praat nie…
Maar hul gepiep het heel anders geklink!